TPHCM mục tiêu phát triển khu công nghiệp sinh thái bền vững

Bước Chuyển Mình Mạnh Mẽ Hướng Đến Tương Lai Xanh

TP.HCM hợp tác triển khai mô hình khu công nghiệp sinh thái không chỉ là một tin tức đáng chú ý mà còn là minh chứng cho quyết tâm của thành phố trong việc định hình lại bức tranh công nghiệp, hướng tới một tương lai bền vững và ít phát thải. Ngày 17/7 vừa qua, Tổ chức Tài chính Quốc tế (International Finance Corporation – IFC), một thành viên của Nhóm Ngân hàng Thế giới, đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tổng Công ty Becamex IDC – đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực phát triển hạ tầng công nghiệp tại Việt Nam.

Sự kiện này chính thức khởi động một chương trình đầy tham vọng, hứa hẹn tạo bước đột phá cho mô hình khu công nghiệp sinh thái tại TP.HCM nói riêng và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung.

Tầm nhìn chiến lược: sáp nhập để bứt phá

Việc hợp nhất TP.HCM với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đã tạo nên một thực thể kinh tế – hành chính với quy mô vượt trội, diện tích hơn 6.770km² và dân số trên 14 triệu người. Đây không chỉ là sự mở rộng về mặt địa lý mà còn là cơ hội vàng để TP.HCM tái định vị vai trò đầu tàu, trở thành cực tăng trưởng hàng đầu của cả nước và vươn tầm khu vực.

Trong bối cảnh đó, việc chuyển đổi các khu công nghiệp hiện hữu và phát triển các khu công nghiệp sinh thái mới là một bước đi chiến lược, nhằm giải quyết những thách thức hiện tại như tỉ trọng công nghiệp trong GRDP có xu hướng giảm, cùng sự phụ thuộc vào lao động giá rẻ và hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng còn thấp.

Ông Nguyễn Văn Dũng – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM đã khẳng định, đánh dấu bước đi quan trọng giúp TP.HCM tiến gần hơn đến mục tiêu kép: vừa là trung tâm tài chính, vừa là hình mẫu về công nghiệp xanh, hướng đến phát triển bền vững. Định hướng công nghiệp của TP.HCM là hiện đại hóa và đổi mới sáng tạo, để trở thành lực đẩy chiến lược cho sự chuyển mình của siêu đô thị quy mô trên 14 triệu dân.

Mô hình khu công nghiệp sinh thái, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0

Điểm cốt lõi của mô hình khu công nghiệp sinh thái là tăng cường áp dụng công nghệ tiên tiến, sử dụng năng lượng tái tạo và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0. IFC, với vai trò là thành viên của nhóm Ngân hàng Thế giới, sẽ hỗ trợ đánh giá và chứng nhận các khu công nghiệp sinh thái tại theo tiêu chuẩn quốc tế TP.HCM. Điều này không chỉ giúp xác định các điểm mạnh mà còn đưa ra giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý, bảo vệ môi trường, đảm bảo sự phát triển bền vững.

Một ví dụ điển hình cho định hướng này là nhà máy sản xuất đồ chơi trị giá hơn 1 tỉ USD của Tập đoàn Lego (Đan Mạch) tại Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) 3, tỉnh Bình Dương cũ. Ông Jesper Hassellund Mikkelsen, Tổng Giám đốc Lego Việt Nam, cho biết tập đoàn này có lộ trình hướng tới 100% sử dụng năng lượng tái tạo trong sản xuất, minh chứng cho tầm nhìn về một nền khu công nghiệp xanh và thân thiện với môi trường.

Đại diện Becamex IDC cũng cho biết, một số khu công nghiệp sinh thái mới đang được triển khai tại TP.HCM như Khu công nghiệp Cây Trường, Bàu Bàng mở rộng sẽ tuân thủ nghiêm ngặt theo mô hình khu công nghiệp sinh thái, hứa hẹn mang đến những không gian sản xuất hiện đại và bền vững. Sự hợp tác chặt chẽ giữa Becamex IDC và IFC đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa các mục tiêu này.

Chuyển đổi không thể chần chừ, từ tiềm năng đến hành động

Để biến tiềm năng thành hành động, lãnh đạo UBND TP.HCM đã yêu cầu các sở, ngành liên quan khẩn trương triển khai một loạt nhiệm vụ trọng tâm. Sở Công Thương được giao nhiệm vụ tổng hợp ý kiến từ tọa đàm, đề xuất điều chỉnh quy hoạch công nghiệp theo hướng ưu tiên công nghiệp công nghệ cao, xanh, nền tảng, chuyển đổi số, thông minh. Các ngành mũi nhọn như cơ khí, hóa chất, điện tử, vi mạch bán dẫn, đường sắt cao tốc sẽ được chú trọng phát triển.

Sở Khoa học và Công nghệ cần đẩy mạnh hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, kết nối viện, trường, doanh nghiệp, hỗ trợ khởi nghiệp công nghệ. Sở Tài chính sẽ nghiên cứu cơ chế ưu đãi thu hút đầu tư vào các ngành công nghiệp trọng điểm và công nghệ mới. Trong khi đó, Sở Nội vụ và Sở Giáo dục và Đào tạo tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp.

Ban Quản lý các Khu chế xuất và Khu công nghiệp đang thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, đồng thời phát triển mô hình khu công nghiệp xanh, thông minh, gắn kết chặt chẽ với hệ sinh thái logistics của vùng.

Hệ sinh thái công nghiệp thông minh

Mục tiêu của TP.HCM là phát triển khu công nghiệp sinh thái thế hệ mới, không chỉ đơn thuần là không gian sản xuất, mà là một hệ sinh thái công nghiệp thông minh – nơi công nghiệp, đô thị và công nghệ đổi mới cùng tồn tại và cộng hưởng giá trị. Các nhà đầu tư ngày nay không chỉ cần điện, nước, viễn thông mà còn cần trung tâm R&D, logistics xanh, hạ tầng số, dịch vụ hỗ trợ pháp lý, nhân sự, chuyển đổi số. Khi mô hình tích hợp được vận hành đúng hướng, TP.HCM hoàn toàn có thể vươn lên giữ vị trí dẫn đầu về công nghiệp xanh và đổi mới sáng tạo.

Theo bà Lý Kim Chi – lãnh đạo Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM và đồng thời là Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp thành phố – việc xây dựng một chiến lược phát triển công nghiệp tổng thể đến năm 2040 là hết sức cần thiết, trong đó ngành công nghiệp chế biến thực phẩm cần được xác định là một trong những trụ cột của kinh tế đô thị.

Bà cũng đề xuất thành phố cần rà soát, phân vùng và quy hoạch lại hệ thống khu công nghiệp sinh thái theo hướng chuyên ngành, hiện đại và thân thiện môi trường, đặc biệt là các khu công nghiệp thực phẩm. Việc đầu tư trung tâm logistics lạnh hiện đại tại Cái Mép – Thị Vải cũng là một mắt xích chiến lược trong chuỗi cung ứng xuyên vùng.

Vượt qua thách thức và tiên phong dẫn dắt

Một trong những điểm nghẽn mà nhiều doanh nghiệp đang gặp phải là thủ tục hành chính và sự chồng lấn quy hoạch, đặc biệt sau sáp nhập. Để giải quyết vấn đề này, việc xây dựng một “cơ chế một cửa liên thông đặc biệt” dành cho các dự án khu công nghiệp sinh thái trọng điểm là hết sức cần thiết. Doanh nghiệp không thể chờ đợi lâu trong chuỗi cung ứng toàn cầu cạnh tranh khốc liệt.

TP.HCM cần tiên phong thử nghiệm mô hình “doanh nghiệp dẫn dắt”, cụ thể là các doanh nghiệp lớn giữ vai trò nòng cốt, dẫn dắt và tạo động lực cho doanh nghiệp nhỏ cùng các đơn vị công nghiệp hỗ trợ, qua đó xây dựng hệ sinh thái công nghiệp phát triển đồng đều và bền vững.

Việc dành quỹ đất cho doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp công nghiệp công nghệ cao trong các khu, cụm công nghiệp theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị là một cánh cửa chính sách quan trọng mà TP.HCM nên tiên phong biến thành hiện thực. Sự hợp tác giữa Becamex IDC và IFC sẽ là động lực quan trọng để đẩy nhanh quá trình này.

Với những chuyển động tích cực và quyết tâm mạnh mẽ này, TP.HCM đang thực sự tạo nên một cuộc cách mạng trong phát triển công nghiệp. Việc tập trung vào mô hình khu công nghiệp sinh thái không chỉ giúp thành phố giải quyết các vấn đề môi trường mà còn thu hút các nhà đầu tư chiến lược, có công nghệ cao và cam kết phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0.

Đây chính là bước đệm vững chắc để TP.HCM không chỉ bứt phá mà còn vươn lên dẫn dắt cả nước trong mô hình phát triển công nghiệp thế hệ mới: thông minh, tích hợp, khu công nghiệp xanh và bền vững.