TPHCM mới sau sáp nhập: Tham vọng trở thành trung tâm logistics biển hàng đầu Đông Nam Á

Từ ngày 1/7/2025, TP.HCM chính thức sáp nhập với hai địa phương trọng điểm là Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, mở rộng diện tích lên hơn 6.770 km² và sở hữu hơn 110 km đường bờ biển. Với vị trí địa lý chiến lược cùng hệ thống cảng biển tiếp cận trực tiếp các tuyến hàng hải quốc tế, TPHCM mới được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm logistics biển tầm cỡ Đông Nam Á.

Không chỉ là sự thay đổi hành chính, sự hợp nhất này tạo tiền đề để hình thành một siêu đô thị hiện đại, có khả năng tích hợp sâu các hoạt động sản xuất, phân phối, xuất nhập khẩu và vận tải đa phương thức.

I – Vai trò chiến lược của logistics trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, logistics đóng vai trò trung tâm trong việc kết nối sản xuất, phân phối và tiêu dùng. Logistics không chỉ là ngành hỗ trợ mà đang trở thành động lực tăng trưởng, quyết định năng lực cạnh tranh của một nền kinh tế.

TPHCM mới hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển logistics toàn diện: cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, cảng Cát Lái, hệ thống ICD, sân bay quốc tế, cao tốc liên vùng, và hệ thống sông ngòi kết nối đa hướng. Điều quan trọng hơn là sự liền mạch trong quản trị vùng, giúp khai thác hiệu quả từng mắt xích trong chuỗi cung ứng.

II – Hành lang kinh tế ven biển: Mở rộng kết nối sản xuất và cảng biển

Tuyến hành lang Cần Giờ – Cái Mép – Thị Vải – Vũng Tàu sẽ trở thành trục logistics ven biển quan trọng của vùng kinh tế phía Nam. Mỗi điểm trong hành lang này mang một vai trò riêng biệt:

• Cần Giờ là cửa ngõ trung chuyển giữa nội thành và cảng quốc tế, đồng thời là nơi xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ công suất 7,2 triệu TEU/năm, với tổng vốn gần 6 tỷ USD.
• Cái Mép – Thị Vải tiếp nhận tàu lớn trên 150.000 DWT, kết nối trực tiếp với thị trường châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Á.
• Các ICD tại TP.HCM như Cát Lái, Linh Trung giữ vai trò gom hàng, trung chuyển, phân phối nội vùng và ra quốc tế.

Sự phối hợp này giúp hình thành một hành lang kinh tế ven biển liên hoàn, tích hợp logistics, sản xuất, dịch vụ và cả du lịch – năng lượng.

III – Phát triển hạ tầng liên vùng để giảm chi phí logistics

Chi phí logistics tại Việt Nam hiện chiếm gần 18% GDP – cao hơn mức trung bình của khu vực. Để giải quyết điểm nghẽn này, TPHCM mới sẽ tập trung vào xây dựng và tối ưu hóa hệ thống hạ tầng liên kết vùng.

Các giải pháp bao gồm:

• Mở rộng và kết nối cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây đến các cụm cảng và khu công nghiệp.
• Phát triển các tuyến metro vận chuyển hàng hóa, đặc biệt ở TP. Thủ Đức và các trục công nghiệp phía Bắc.
• Tận dụng đường thủy nội địa như sông Soài Rạp, sông Thị Vải, sông Sài Gòn để giảm tải cho đường bộ.
• Nâng cấp kết nối đường sắt đến ICD, cảng và sân bay nhằm vận chuyển hàng hóa khối lượng lớn.

Hệ thống hạ tầng đa phương thức này không chỉ giảm chi phí vận tải mà còn tăng tốc độ giao hàng và thu hút mạnh mẽ đầu tư quốc tế.

IV – Chuỗi trung tâm logistics hiện đại tại các khu vực trọng điểm

Theo Đồ án Quy hoạch TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn 2060, thành phố sẽ phát triển một hệ thống các trung tâm logistics hiện đại, phân bổ chiến lược tại các khu vực có lợi thế về giao thông và không gian công nghiệp.

Danh sách các trung tâm gồm:

• Cát Lái – Phú Hữu – TP. Thủ Đức: 292 ha
• Long Bình – TP. Thủ Đức: 54 ha
• Linh Trung – TP. Thủ Đức: 74 ha
• Củ Chi: 15 ha
• Tân Kiên – Bình Chánh: 60 ha
• Hiệp Phước – Nhà Bè: 100 ha
• Tân Hiệp – Hóc Môn: 150 ha

Ngoài ra, còn có các dự án chuyên biệt như kho lạnh tại KCN Vĩnh Lộc, kho thương mại điện tử tại Củ Chi và các trung tâm phân phối hàng nông sản, thực phẩm tại vùng ven.

Những trung tâm này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc gom hàng, lưu trữ, xử lý và phân phối – từ nguyên liệu thô đến hàng xuất khẩu.

V – Đẩy mạnh công nghệ và đào tạo nhân lực logistics

Sự phát triển của ngành logistics không chỉ dựa vào hạ tầng vật lý mà còn phải đi kèm chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

TPHCM mới đã lên kế hoạch:

• Xây dựng kho dữ liệu logistics tập trung nhằm chia sẻ thông tin kho bãi, vận tải, lưu lượng hàng hóa cho cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp.
• Lập bản đồ số logistics để hỗ trợ hoạch định tuyến đường, tối ưu thời gian và chi phí vận chuyển.
• Thành lập Trung tâm xúc tiến giải pháp công nghệ logistics, tạo cầu nối giữa doanh nghiệp và các nhà cung cấp công nghệ hiện đại (AI, IoT, tự động hóa).
• Tổ chức chương trình đào tạo logistics liên kết với đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, xây dựng đội ngũ nhân sự có kỹ năng quản trị chuỗi cung ứng theo tiêu chuẩn quốc tế.

VI – Mục tiêu tăng trưởng của ngành logistics đến năm 2030

TPHCM mới đặt ra những mục tiêu cụ thể nhằm định hướng phát triển logistics thành ngành kinh tế mũi nhọn:

Doanh thu dịch vụ logistics tăng trung bình 15% mỗi năm đến 2025, đạt 20% vào năm 2030.

Tỷ trọng ngành logistics trong tổng GRDP thành phố kỳ vọng đạt 10% vào năm 2025 và 12% vào năm 2030.

Chi phí logistics toàn quốc được kéo giảm xuống còn 10–15% GDP, tiệm cận mức của Thái Lan và Malaysia.

Đây là những con số có tính khả thi nếu TP.HCM triển khai đồng bộ các giải pháp về hạ tầng, công nghệ, quy hoạch và nhân sự.

 

Sự sáp nhập giữa TP.HCM – Bình Dương – Bà Rịa – Vũng Tàu tạo ra một chỉnh thể đô thị – công nghiệp – cảng biển liên vùng mạnh mẽ. Đây là cơ hội có một không hai để Việt Nam xây dựng một trung tâm logistics biển xứng tầm khu vực.

Khi hạ tầng được hoàn thiện, dữ liệu được số hóa, nhân lực được đào tạo bài bản và quy hoạch liên vùng được triển khai hiệu quả, TPHCM mới sẽ không chỉ là đầu tàu kinh tế phía Nam mà còn là điểm sáng logistics của châu Á – Thái Bình Dương.