Ngành công nghiệp TPHCM vươn tầm phát triển sau sáp nhập

Sự kiện sáp nhập hành chính giữa TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu từ ngày 1/7/2025 không chỉ làm thay đổi bản đồ địa lý hành chính, mà còn mở ra bước ngoặt lớn cho ngành công nghiệp TPHCM. Với quy mô mới, địa phương này đang đứng trước cơ hội tái định vị mình như một trung tâm công nghiệp trọng điểm tại Đông Á, thu hút đầu tư công nghệ cao, thúc đẩy liên kết vùng và hướng đến phát triển bền vững.

Bệ phóng từ mô hình đô thị công nghiệp liên vùng

Sau sáp nhập, TP.HCM mới sở hữu tổng giá trị công nghiệp gần 930.000 tỷ đồng – tương đương hơn 25% giá trị công nghiệp toàn quốc (2024). Không chỉ mở rộng về quy mô, ngành công nghiệp TPHCM còn được tiếp thêm sức mạnh từ hệ sinh thái sản xuất đa ngành, đa lĩnh vực.

Việc gộp ba địa phương đã tạo nên một vùng công nghiệp đa dạng và bổ trợ lẫn nhau: TP.HCM giữ vai trò đổi mới sáng tạo và quản trị; Bình Dương là đầu tàu về sản xuất – chế biến; Bà Rịa – Vũng Tàu có thế mạnh về logistics và năng lượng. Sự kết nối này hình thành một mạng lưới sản xuất liên hoàn, hấp dẫn với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Đặc biệt, với hơn 66 khu công nghiệp và chế xuất hiện có, và định hướng mở rộng lên 105 khu đến năm 2050, nhu cầu về cho thuê kho xưởng và các hạ tầng phụ trợ sẽ tiếp tục tăng mạnh. Đây là động lực thúc đẩy thị trường bất động sản công nghiệp phát triển theo chiều sâu và hiện đại.

TPHCM đối mặt với bài toán hạ tầng chưa đồng bộ

Mặc dù có lợi thế rõ rệt về vị trí và quy mô, ngành công nghiệp TPHCM vẫn còn đối mặt với bài toán hạ tầng chưa đồng bộ. Hệ thống các tuyến vành đai, cao tốc và kết nối cảng biển còn chậm triển khai đã khiến chuỗi cung ứng nội vùng và quốc tế chưa thật sự thông suốt.

Các chuyên gia khuyến nghị thành phố cần đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm như: Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, Bến Lức – Long Thành… Việc hoàn thiện các trục giao thông này sẽ giúp giảm chi phí logistics, tăng tính cạnh tranh cho khu công nghiệp, đặc biệt hỗ trợ thị trường cho thuê kho xưởng phát triển mạnh mẽ ở các khu vực vệ tinh.

Doanh nghiệp nội địa và công nghiệp hỗ trợ: Chìa khóa tự chủ chuỗi cung ứng
Dù số lượng doanh nghiệp công nghiệp lớn, nhưng nhiều doanh nghiệp tại TPHCM vẫn lệ thuộc vào linh kiện, vật tư và máy móc nhập khẩu. Điều này không chỉ làm tăng chi phí sản xuất mà còn khiến chuỗi cung ứng kém linh hoạt khi thị trường quốc tế biến động.

Muốn ngành công nghiệp TPHCM phát triển vững chắc, cần đẩy mạnh ngành công nghiệp hỗ trợ và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Nhà nước nên có chính sách hỗ trợ phát triển vật liệu cơ bản, khuyến khích doanh nghiệp lớn nội địa dẫn dắt chuỗi, đồng thời đầu tư vào các trung tâm kiểm định chất lượng chuẩn quốc tế.

Sự thiếu hụt nhân sự kỹ thuật cao là một trong những “nút thắt” của TPHCM

Một trong những thách thức khác mà ngành công nghiệp TPHCM đang đối diện là sự thiếu hụt nhân sự kỹ thuật cao. Các dây chuyền số hóa hiện đại đòi hỏi nhân lực có khả năng vận hành máy móc tự động, phân tích dữ liệu, và kiểm soát chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế – điều mà nhiều doanh nghiệp vẫn đang gặp khó.

Giải pháp lâu dài là xây dựng hệ sinh thái đào tạo nghề gắn liền với doanh nghiệp và khu công nghiệp. TP.HCM cần đầu tư mạnh vào các trung tâm đào tạo công nghệ cao, mở rộng ngành học về tự động hóa, AI, logistics thông minh… Đây là nền tảng để ngành công nghiệp TPHCM chuyển mình theo hướng số hóa, đồng thời đảm bảo phát triển bền vững về lâu dài.

Hướng đến công nghiệp xanh và tiêu chuẩn ESG

Trên phạm vi toàn cầu, các ngành công nghiệp đang có xu hướng chuyển sang mô hình phát triển bền vững và thân thiện với môi trường. Bộ tiêu chuẩn ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) dần trở thành yêu cầu tất yếu nếu doanh nghiệp muốn duy trì hoạt động và mở rộng quy mô lâu dài.

Để theo kịp xu thế, TP.HCM cần sớm ban hành các quy định cụ thể về khu công nghiệp sinh thái, đồng thời ưu tiên cấp vốn, đất đai và ưu đãi thuế cho doanh nghiệp áp dụng mô hình xanh và số hóa toàn diện. Điều này cũng góp phần nâng cao tiêu chuẩn trong bất động sản công nghiệp, từ đó hình thành các khu công nghiệp hiện đại, sạch và hiệu quả hơn.

Động lực mới cho bất động sản công nghiệp và dịch vụ kho xưởng

Cùng với nhu cầu mở rộng sản xuất, các doanh nghiệp đang tìm kiếm những không gian sản xuất hiện đại, hạ tầng hoàn chỉnh và có khả năng vận hành linh hoạt. Đây là thời điểm vàng để bất động sản công nghiệp tại TP.HCM và vùng lân cận bứt phá.

Các mô hình cho thuê kho xưởng thông minh – tích hợp công nghệ quản lý vận hành, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường – đang trở thành xu hướng. TP.HCM cần hỗ trợ chính sách để các nhà phát triển đầu tư vào mô hình này, tạo ra không gian sản xuất tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu của các tập đoàn lớn.

Tầm nhìn 2030: Phát triển toàn diện và bền vững

Giai đoạn 2025–2030, TP.HCM đặt mục tiêu thu hút từ 20 đến 21 tỷ USD vào các khu chế xuất và khu công nghiệp, tập trung vào 4 ngành công nghiệp mũi nhọn: điện tử – bán dẫn, công nghệ sinh học, vật liệu mới và AI. Tất cả đều là ngành yêu cầu hàm lượng công nghệ cao, thân thiện môi trường và mang lại giá trị gia tăng lớn.

Ngành công nghiệp TPHCM trong tương lai không chỉ mở rộng về quy mô mà còn định hình lại cách vận hành: xanh hơn, thông minh hơn, và gắn kết hơn với các chuỗi giá trị toàn cầu. Sự kết hợp giữa năng lực nội tại và chính sách hỗ trợ bài bản sẽ là chìa khóa để TP.HCM trở thành trung tâm công nghiệp dẫn đầu cả nước.

Sáp nhập không chỉ đơn thuần là sự gộp địa giới, mà là khởi đầu cho một giai đoạn tăng trưởng bền vững mới. Ngành công nghiệp TPHCM đang có trong tay tất cả các yếu tố cần thiết để vươn lên mạnh mẽ – từ quy mô sản xuất, vị trí chiến lược, đến lực lượng doanh nghiệp năng động. Tuy nhiên, để phát huy hết tiềm năng, thành phố cần giải quyết triệt để các rào cản về hạ tầng, nguồn nhân lực, và thúc đẩy mô hình công nghiệp xanh – hiện đại.

Nếu làm được điều đó, TP.HCM không chỉ là trung tâm công nghiệp của Việt Nam, mà sẽ là điểm sáng trên bản đồ sản xuất công nghệ cao khu vực Đông Á.