Chính thức mức thuế đối ứng Mỹ áp cho Việt Nam 20%

Thông tin từ Nhà Trắng vào rạng sáng ngày 1/8/2025 (giờ Việt Nam) đã chính thức khép lại những đồn đoán về thuế đối ứng Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu. Sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng, mức thuế đối ứng Mỹ áp cho Việt Nam đã được điều chỉnh giảm mạnh từ 46% xuống còn 20%.

Đây là một kết quả tích cực, thể hiện sự nỗ lực không ngừng nghỉ của Chính phủ Việt Nam, đồng thời mở ra cả cơ hội và thách thức mới cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Vậy mức thuế đối ứng Mỹ này có ý nghĩa gì, và các doanh nghiệp Việt cần làm gì để thích ứng hiệu quả?

Mức Thuế Đối Ứng Mới và Hành Trình Đàm Phán

Kể từ cuối tháng 4/2025, Việt Nam và Hoa Kỳ đã tiến hành nhiều vòng đàm phán thương mại song phương, diễn ra ở cả cấp kỹ thuật lẫn cấp Bộ trưởng. Đoàn đàm phán của Chính phủ Việt Nam, do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên dẫn đầu, cùng đại diện các bộ, ngành liên quan, đã trao đổi trực tiếp và trực tuyến với ông Jamieson Greer – Trưởng Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), và ông Howard Lutnick – Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ.

Các cuộc thảo luận tập trung vào những vấn đề cốt lõi như thuế quan, quy tắc xuất xứ, hải quan, nông nghiệp, thương mại số, dịch vụ, đầu tư và sở hữu trí tuệ. Mục tiêu là đạt được một thỏa thuận thương mại đối ứng trên nguyên tắc cởi mở, xây dựng, bình đẳng và cùng có lợi, tôn trọng thể chế chính trị và cân nhắc trình độ phát triển của nhau.

Quá trình này diễn ra trong bối cảnh thương mại song phương Việt Nam – Hoa Kỳ đạt những con số ấn tượng. Theo số liệu của Hải quan Hoa Kỳ, trong năm 2024, kim ngạch hai chiều đạt 149,7 tỷ USD, với thặng dư thương mại Việt Mỹ lên tới 123,5 tỷ USD, xếp thứ 3 trong số các nước có thặng dư lớn nhất với Mỹ.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, con số này tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt 77,4 tỷ USD, với thặng dư thương mại Việt Mỹ là 64,8 tỷ USD. Đây là một trong những yếu tố khiến Việt Nam trở thành tâm điểm của chính sách thuế đối ứng Mỹ. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng cho thấy những nỗ lực đàm phán đã mang lại thành công đáng ghi nhận.

Mức thuế giảm từ 46% xuống còn 20% cho thấy sự công nhận của phía Mỹ đối với mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước. Theo sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump, mức thuế mới sẽ có hiệu lực sau 7 ngày kể từ ngày ký, tức ngày 7/8/2025. Hàng hóa được xếp lên tàu trước ngày 7/8 và cập cảng Mỹ trước ngày 5/10 vẫn sẽ được hưởng mức thuế cũ.

Phân Tích Mức Thuế và Tình Hình Khu Vực

Mức thuế 20% mà Hoa Kỳ áp thuế đối ứng cho Việt Nam là một con số đáng để phân tích kỹ lưỡng. Trong khu vực Đông Nam Á, nhiều quốc gia cũng chịu các mức thuế tương tự. Ví dụ, Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Philippines, Campuchia đều chịu mức 19%, trong khi Brunei là 25%. Một số quốc gia khác chịu mức thuế rất cao, như Myanmar và Lào (40%).

Giám đốc đầu tư khu vực châu Á của VP Bank Singapore, ông Thomas Rupf, nhận định rằng việc các quốc gia sản xuất lớn trong ASEAN duy trì mức thuế suất tương đương (khoảng 19–20%) sẽ góp phần giảm thiểu sự chênh lệch thuế trong khối. Điều này tạo ra một sân chơi công bằng hơn, dù bức tranh tổng thể vẫn còn phức tạp.

Nhìn vào các quốc gia khác trên thế giới, mức thuế mà Mỹ áp thuế đối ứng cũng rất đa dạng: Canada (35%), Ấn Độ (25%), Syria (41%), và một số nước chịu mức thuế thấp nhất là 10%. Đáng chú ý, hàng hóa trung chuyển để né thuế nhập khẩu sẽ bị áp mức thuế lên tới 40%, một con số rất cao, khiến các doanh nghiệp cần đặc biệt lưu tâm đến quy tắc xuất xứ của sản phẩm.

Một trong những thay đổi đáng chú ý khác là việc sắc lệnh cho phép thêm thời gian hoãn, với mức thuế mới sẽ không có hiệu lực ngay mà lùi lại 7 ngày. Riêng Mexico, nước này được gia hạn 90 ngày để có thêm thời gian đàm phán một thỏa thuận thương mại đối ứng toàn diện hơn. Mức thuế 20% mặc dù thấp hơn rất nhiều so với mức ban đầu, nhưng vẫn đặt ra những thách thức đáng kể.

Theo PGS-TS Nguyễn Mạnh Thiều, Phó Giám đốc Học viện Tài chính, mức thuế này có thể làm tăng giá thành sản phẩm, ảnh hưởng đến người tiêu dùng Mỹ và có thể dẫn đến việc hủy đơn hàng hoặc yêu cầu đàm phán lại giá từ phía các đối tác.

Thách Thức và Cơ Hội Mới Cho Doanh Nghiệp Việt Nam

Mức thuế đối ứng Mỹ mới này vừa là thách thức, vừa là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế.

Thách thức:

• Giá thành sản phẩm: Mức thuế 20% chắc chắn sẽ làm tăng giá bán của hàng hóa Việt Nam tại thị trường Mỹ, từ đó làm giảm sức cạnh tranh về giá.
• Rủi ro từ quy tắc xuất xứ: Mối lo ngại lớn nhất đối với các doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành dệt may, là các quy định về hàng “transit” và việc sử dụng nguyên liệu từ Trung Quốc. Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), ông Trần Như Tùng, cho biết việc xác định rõ ràng tiêu chí để một sản phẩm được công nhận là sản xuất tại Việt Nam là điều cần thiết. Nếu không đáp ứng quy tắc xuất xứ, hàng hóa có nguy cơ bị áp mức thuế lên tới 40%.
• Tâm lý chờ đợi của thị trường: Ông Tùng cũng cho biết, các nhà nhập khẩu Mỹ đã đẩy mạnh mua hàng trong quý II để tận dụng mức thuế cũ. Hiện tại, cả bên mua và bên bán đều đang chờ đợi quy định rõ ràng hơn để tiến hành bàn thảo hợp đồng. Điều này có thể làm chậm lại hoạt động xuất khẩu trong quý III.

Cơ hội:

• Duy trì lợi thế cạnh tranh: Mức thuế 20% vẫn thấp hơn nhiều so với các đối thủ lớn khác như Ấn Độ (25%). Đại diện Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, ông Lê Văn Quang, nhận định rằng tôm Việt Nam vẫn giữ được lợi thế cạnh tranh tại thị trường Mỹ nhờ tập trung vào các dòng sản phẩm cao cấp và có giá trị gia tăng cao.
• Thúc đẩy đa dạng hóa thị trường: Báo cáo niềm tin kinh doanh 2025 của Ban IV cho thấy, 29,7% doanh nghiệp đang lên kế hoạch tìm thị trường mới để giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Điều này phù hợp với mục tiêu của Việt Nam là mở rộng xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng khác như EU, Nhật Bản, Nam Mỹ, nơi Việt Nam có lợi thế từ các FTA.
• Tăng cường nội địa hóa: Để đáp ứng quy tắc xuất xứ chặt chẽ, 20,5% doanh nghiệp dự kiến tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và 19,6% tìm kiếm nguồn nguyên liệu đầu vào từ các đối tác thương mại khác. Điều này không chỉ giúp giảm rủi ro thuế quan mà còn nâng cao tính bền vững của chuỗi cung ứng.

Giải Pháp Ứng Phó Hiệu Quả: Từ Chính Phủ đến Doanh Nghiệp

Để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro từ thỏa thuận về thuế đối ứng Mỹ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp.

Đối với Chính phủ:

• Tiếp tục đàm phán và hoàn thành thỏa thuận: Hai bên cần tiếp tục thảo luận và triển khai các công việc tiếp theo để hoàn thành một thỏa thuận thương mại đối ứng toàn diện.
• Kiểm soát chặt chẽ quy trình sản xuất: Kiểm soát chặt nguyên liệu nhập khẩu trong sản xuất, tạo môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch cho doanh nghiệp Việt. Hướng dẫn chi tiết về quy tắc xuất xứ để doanh nghiệp có thể chủ động.
• Hỗ trợ doanh nghiệp: Cần áp dụng các chính sách hỗ trợ như ưu đãi tín dụng, miễn hoặc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp tạm thời cho các đơn vị có định hướng điều chỉnh hoạt động sản xuất, phân phối hoặc tìm kiếm thị trường tiêu thụ mới ngoài hai đầu mối lớn là Mỹ và Trung Quốc, nhằm hạn chế sự lệ thuộc và rủi ro trong thương mại quốc tế.

Đối với Doanh nghiệp:

• Đa dạng hóa thị trường: Đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng khác như Nhật Bản, châu Âu. Việt Nam hiện có 17 FTA với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, đây là lợi thế rất lớn.
• Nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng: Tập trung vào chế biến sâu, nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh bằng giá trị thay vì giá thành. Điều này giúp hấp thụ một phần chi phí thuế và duy trì lợi thế cạnh tranh.
• Tối ưu hóa chi phí sản xuất: Thực hiện các cải tiến hiệu quả và các biện pháp cắt giảm chi phí trong toàn bộ quy trình sản xuất để duy trì khả năng cạnh tranh về giá trên thị trường Mỹ.
• Nội địa hóa nguồn cung: Chủ động tìm kiếm các nguồn nguyên liệu trong nước hoặc từ các đối tác thương mại khác để đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ và giảm thiểu rủi ro từ việc sử dụng nguyên liệu nước ngoài.

Kết quả đàm phán về thuế đối ứng Mỹ là một điểm sáng, mở ra một giai đoạn mới cho quan hệ thương mại Việt – Mỹ. Dù mức thuế 20% vẫn còn là một thách thức, nhưng với sự chủ động từ Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua và tận dụng cơ hội để phát triển bền vững hơn.

Câu chuyện về thặng dư thương mại Việt Mỹ và những nỗ lực để đạt được thỏa thuận thương mại đối ứng cho thấy sự kiên định và tầm nhìn chiến lược của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế. Đây là một bài học quý giá về sự thích ứng và đổi mới trong một thế giới thương mại đầy biến động.