Khu công nghiệp xanh đang thu hút mạnh vốn FDI chất lượng cao vào Việt Nam

Hiện nay, xu hướng phát triển bền vững đang định hình lại nền kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh đó, khu công nghiệp xanh đang trở thành lựa chọn ưu tiên cho các nhà đầu tư nước ngoài (FDI) khi tìm kiếm địa điểm sản xuất và kinh doanh. Việt Nam, với những nỗ lực trong việc cải thiện môi trường đầu tư và cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net-zero 2050), đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp FDI theo đuổi mô hình sản xuất bền vững và hiệu quả.
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2024, lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam đã thu hút hơn 6,3 tỷ USD vốn đăng ký, tăng 35% so với năm 2023. Trong đó, phân khúc bất động sản khu công nghiệp và hậu cần nhận được sự quan tâm lớn nhất từ các nhà đầu tư nước ngoài. Dự kiến, năm 2025 sẽ tiếp tục chứng kiến sự gia tăng dòng vốn FDI vào các dự án khu công nghiệp xanh, được tích hợp công nghệ số, thông minh, nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường.
Vì sao khu công nghiệp xanh hấp dẫn nhà đầu tư FDI?
Các tập đoàn đa quốc gia ngày càng chú trọng đến các yếu tố Môi trường (Environment), Xã hội (Social) và Quản trị (Governance) – gọi tắt là ESG – trong quyết định đầu tư. Đây không chỉ là một xu hướng mà còn là yêu cầu bắt buộc đối với nhiều doanh nghiệp muốn phát triển bền vững.
Ví dụ, Công ty TNHH MinKang Manufacturing Việt Nam, nhà sản xuất bộ lọc từ Singapore, đã đầu tư hàng chục triệu USD cho nhà máy đầu tiên tại Bình Dương vào năm 2024. Ông Zu GuangFei, Tổng giám đốc MinKang Manufacturing Việt Nam, cho biết: “Chúng tôi chọn BDIP sau khi nghiên cứu kỹ về các khu công nghiệp xanh ở Việt Nam. Quy trình sản xuất tại đây giúp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, từ đó giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.”
Tương tự, ông Dennis Van Opzeeland, Giám đốc điều hành VDL ETG (Hà Lan), cũng khẳng định: “Chúng tôi đầu tư vào Việt Nam năm 2024 và chọn KCN xanh là yếu tố quan trọng nhất để đặt nhà máy tại đây, nhằm cung cấp giải pháp trong chuỗi sản xuất bán dẫn.”
Những trường hợp này cho thấy yếu tố “xanh và bền vững” đã trở thành tiêu chí hàng đầu để các nhà đầu tư nước ngoài lựa chọn địa điểm. Dù chi phí đầu tư ban đầu cho công nghệ và thiết bị ESG có thể cao, nhưng về lâu dài, những lợi ích mang lại sẽ vượt trội, đảm bảo sự phát triển bền vững và tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Việt Nam đang trở thành nơi dòng vốn FDI tìm đến các khu công nghiệp xanh
Việt Nam đang có những bước đi cụ thể để thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Các đề xuất trong Luật Công nghiệp Công nghệ số với ưu đãi cho doanh nghiệp sản xuất bán dẫn, sửa đổi Luật Đầu tư để ủy quyền cho UBND tỉnh cấp chứng nhận đầu tư vào khu công nghiệp mới, cùng với việc tăng cường đầu tư hạ tầng giao thông kết nối các trung tâm công nghiệp, đang tạo ra một môi trường đầu tư ngày càng thuận lợi.

Bà Nguyễn Thi Dung, Phó Chủ tịch Liên chi hội Bất động sản Công nghiệp Việt Nam, cho biết Việt Nam hiện có 435 khu công nghiệp đang hoạt động. Theo quy hoạch đến năm 2030, sẽ có thêm 221 KCN mới được quy hoạch, 299 khu dự kiến thành lập và hơn 900 cụm công nghiệp mới. Bà Dung nhấn mạnh: “Xây dựng KCN hiện đại, xanh và bền vững không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là cơ hội vàng để Việt Nam thu hút đầu tư và nâng cao sức cạnh tranh quốc gia.”
Tiêu chuẩn của một khu công nghiệp xanh
Một khu công nghiệp xanh theo tiêu chuẩn ESG không chỉ chú trọng đến hạ tầng, năng lượng, cây xanh và nước, mà còn bao gồm tư duy quản lý và cách doanh nghiệp ứng xử với môi trường, con người và pháp luật. Các tiêu chí quan trọng bao gồm:
- Hạ tầng thân thiện môi trường: Sử dụng vật liệu xây dựng bền vững, thiết kế giúp tiết kiệm năng lượng, tích hợp năng lượng tái tạo.
- Hệ thống xử lý chất thải hiện đại: Xử lý nước thải và rác thải tiên tiến, hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn.
- Môi trường làm việc an toàn và tiện ích: Đảm bảo phúc lợi và điều kiện sống tốt cho người lao động.
- Ứng dụng công nghệ: Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) trong quản lý năng lượng, an ninh và vận hành thông minh.
Hiện nay, một số khu công nghiệp đã thành công trong việc triển khai mô hình xanh tại Việt Nam như KCN Hiệp Phước (TP.HCM), Amata (Đồng Nai), Deep C (Hải Phòng).
Những điển hình về phát triển khu công nghiệp xanh
Nhiều chủ đầu tư lớn tại Việt Nam đã đi đầu trong việc phát triển các khu công nghiệp xanh theo tiêu chuẩn ESG.
Viglacera là một ví dụ điển hình khi đầu tư mạnh vào hệ thống sử dụng năng lượng sạch, tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải. Ông Nguyễn Thế Chinh, Giám đốc Ban Bất động sản Tổng công ty Viglacera, cho biết Viglacera áp dụng tự động hóa trong kiểm soát hóa chất tại các khâu cấp nước, xử lý nước thải, giúp tuần hoàn tài nguyên và giảm ô nhiễm môi trường.
Các KCN mới của Viglacera có tối thiểu 60% diện tích là cây xanh, ưu tiên các loài cây hấp thụ CO₂ cao. Viglacera cũng thúc đẩy chuyển đổi số thông qua các hệ thống quản lý an ninh ứng dụng AI và phần mềm điều hành thông minh. Đặc biệt, Viglacera cam kết xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, giải quyết vấn đề chỗ ở và tăng sức hấp dẫn cho các nhà đầu tư.
Tương tự, Becamex IDC đang phát triển KCN dựa trên 4 trụ cột ESG+, nhằm hỗ trợ nhà đầu tư và người lao động phát triển bền vững. TS Lý Duy Khiêm, Giám đốc Trung tâm Điều hành Thông minh Becamex IDC, cho biết Becamex đã triển khai trang trại điện mặt trời, hệ thống pin lưu trữ BESS và điện mặt trời áp mái để giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
Becamex cũng thực hiện sáng kiến trồng 2 triệu cây bản địa, phát triển vườn hoa đô thị và tái sử dụng lá cây làm phân hữu cơ. Mô hình cộng sinh công nghiệp tại khu xử lý chất thải rắn Nam Bình Dương, nơi rác thải rắn được tái chế thành phân bón, gạch không nung và các doanh nghiệp trong KCN trao đổi phụ phẩm để tái sử dụng, là một điểm nhấn của Becamex.
Ngoài ra, Becamex cũng đầu tư vào hạ tầng xã hội như bệnh viện, trường học, trung tâm thể thao – văn hóa, và đã hoàn thành 47.500 căn hộ nhà ở công nhân giá hợp lý. Các KCN của Becamex được vận hành thông minh qua Trung tâm IOC, quản lý điện, nước, an ninh, cây xanh bằng công nghệ số và dữ liệu thời gian thực.

Lợi ích từ khu công nghiệp xanh
Phát triển khu công nghiệp xanh theo chuẩn ESG mang lại nhiều lợi ích rõ ràng:
- Về môi trường: Giảm phát thải, tuần hoàn tài nguyên, cải thiện môi trường sinh thái.
- Về xã hội: Nâng cao phúc lợi và điều kiện sống cho người lao động, giúp các nhà đầu tư giữ chân lao động.
- Về quản trị: Tăng tính minh bạch, giảm rủi ro, xây dựng niềm tin với nhà đầu tư.
- Về kinh tế: Tiết kiệm chi phí vận hành dài hạn, dễ tiếp cận các nguồn tài chính xanh, thuận lợi xuất khẩu và tăng năng lực cạnh tranh.
Các chủ đầu tư khu công nghiệp xanh còn có lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút các tập đoàn đa quốc gia; tiết kiệm chi phí nhờ vận hành hiệu quả và công nghệ xanh; hưởng các ưu đãi chính sách như miễn giảm thuế, hỗ trợ tài chính, ưu tiên quy hoạch.
Vượt qua thách thức để phát triển khu công nghiệp xanh
Mặc dù có nhiều lợi ích, việc phát triển khu công nghiệp xanh theo tiêu chuẩn ESG vẫn còn một số thách thức. Theo khảo sát Triển vọng kinh doanh 2023 của Tập đoàn UOB, 94% doanh nghiệp Việt Nam nhận ra tầm quan trọng của phát triển bền vững, nhưng chỉ 25% doanh nghiệp nhỏ và vừa có chiến lược ESG và khoảng 21% có kế hoạch triển khai trong 2-4 năm tới. Các khó khăn chủ yếu là do nhận thức, nguồn lực tài chính và năng lực quản trị còn hạn chế.
Để đưa ESG từ cam kết trên giấy vào thực tiễn, cần có các giải pháp đồng bộ: củng cố khung chính sách, đơn giản hóa các hướng dẫn ESG, xây dựng cơ sở dữ liệu ESG quốc gia, hỗ trợ tài chính và tín dụng xanh, đẩy mạnh giáo dục ESG. Sự phối hợp giữa Nhà nước – doanh nghiệp – cộng đồng và quốc tế là yếu tố then chốt.
Ông Nguyễn Công Thịnh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), nhận định ESG đang trở thành điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp hội nhập và phát triển bền vững. Bộ Xây dựng đang phối hợp với các tổ chức như Hội đồng Công trình xanh Việt Nam để phổ biến các công cụ đánh giá và chứng nhận bền vững, thúc đẩy ESG trong ngành xây dựng và bất động sản.
Phát triển khu công nghiệp xanh và thông minh là hành động cụ thể để Việt Nam đạt mục tiêu Net-zero vào năm 2050. Sự xuất hiện ngày càng nhiều các khu công nghiệp xanh sẽ tạo ra môi trường thuận lợi để thu hút các nhà đầu tư FDI chất lượng cao, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.